Her hareketli çocukta  Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu var mıdır? Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği nedir?

Dikkat Eksikliği ve  Hiperaktivite  Bozukluğu  (DEHB), çocukluk çağının en sık görülen psikolojik bozukluklarından biridir. Yaşıtlarına ve gelişim dönemine göre aşırı hareketlilik, uzun süre dikkati sürdürmede güçlük çekme ve dikkatin çabuk dağılması  gibi kısacası halk dilinde dediğimiz çocuğun kıpır kıpır olma durumu DEHB’in temel belirtileridir . Günümüzde çoğu anne ve baba çocuklarının  gelişim dönemlerine uygun olarak duruma bağlı olan aşırı hareketlilik durumunu, hiperaktiflik olarak tanımlar. Fakat gerçek DEHB tanısı almış olan çocuklar her durumda benzer davranışlarda bulunur.

Erkekler kız çocuklarına oranla daha fazla tanı almaktadır, ancak bunun nedeni erkek çocuklarında daha fazla ortaya çıkması değil kız çocuklarının daha zor teşhis ediliyor olması şeklinde yorumlanıyor. Kız çocuklarının, çoğunlukla kültürel sebeplerden, hareketliliklerini erkeklere göre daha az gösteriyor olmaları böyle bir sonuca yol açıyor olabilir şeklinde görüşler mevcut.

1980’lere kadar DEHB’in çocukluk çağına özgü bir bozukluk olduğu düşüncesi hakimken, sonrasında ileri yaş dönemlerinde de DEHB’in tanısal geçerliliğini koruyarak sürebilen bir  bozukluk olduğu görüşü hakim olmaya başlamıştır(Wender 1998). DEHB’in tam nedeni bilinmemekle birlikte, kökeninde biyo-psiko-sosyal nedenler olduğu söylenmektedir. Daha açık ifade edecek olursak, hem biyolojik , hem psikolojik hem de çevresel faktörlerin bu bozukluğa neden olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Bununla birlikte doğum öncesi ve sonrasında oluşan beyin zedelenmelerinden de bahsedilmektedir.  Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tıbbi bir tanı gerektirir. Tanıyı koymak için birçok test geliştirilmiştir fakat testlerin geçerliliği ve güvenirliği kesin olarak  kanıtlanmamıştır. En güvenilir tanı alanında uzmanlar kişiler tarafından DSM-5 kriterleri temel alınarak konulmaktadır ve belirtilerin 7 yaşından önce başlaması gerekmektedir.

Çocuğunuzda  DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNU nasıl anlarsınız?

 DEHB Belirtileri:

DEHB’in 3 farklı belirti grubu mevcuttur;  dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktivite. Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite belirtileri  yaş ve gelişim dönemlerinde farklılıklar gösterebilmektedir. Kimi bireylerde dikkat eksikliği belirtileri aktiftir, kimilerinde hiperaktivite belirtileri gözlenir, kimilerinde ise hem dürtüsellik hem de hiperaktivite belirtileri bulunmaktadır. Dürtüsellik ve hiperaktivite belirtileri yaşla azalabilirken dikkat eksikliği azalma göstermeyerek yetişkinliğe uzanabilir. DEHB, çocuğun günlük ve sosyal hayatında, okul başarısında olumsuz etkilere sebep olabilmektedir. Gelecekte davranım bozukluğu ve depresyon gibi diğer bozukluklara yol açabilmektedir .

 

DİKKAT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ :

· Yönergeleri başından sonuna kadar takip etmekte zorlanmak

·       Dikkatini odaklanmada zorlanmak

·       Karşısındaki konuşurken onu dinlemekte zorlanmak

·       Özel eşyalara ve emanetlere sahip çıkamamak

·       Çabuk sıkılmak

·       Düzensizlik

·       Unutkanlık

  

HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ:

·    Yerinde duramamak

·     Dinlemekte zorluk çekmek

·      Çok ve hızlı  konuşmak

· Kelimeleri hatalı söylemek ve cümleleri birbirine bağlamakta zorluk çekmek

·       Başladığı işi bitirmekte zorluk çekmek

·       Düzensiz olmak

 

DÜRTÜSELLİK BELİRTİLERİ : 

·       Düşünmeden hareket etmek

·       Tepkileri kontrol etmekte zorluk yaşamak

·       Sıra beklemekte zorluk yaşamak

·       İsteklerin hemen karşılanmasını istemek

·       Sabırsız olmak

 

TEDAVİSİ

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu doğru ve erken tanı konulduğunda son derece hızlı tedavi edilebilen bir bozukluktur. İlaç tedavisi, anne-baba eğitimi, bireysel görüşme, aile tedavisi ve grup tedavisi Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu'nun tedavisinde sık olarak kullanılan etkili yöntemlerdir.

 

Ankara Papillon Akademi psikiyatri ve psikolojik danışmanlık merkezi uzmanlarımız hakkında detaylı bilgi ve randevu almak için aşağıdaki butonları tıklayabilirsiniz.

                      

 

KAYNAKÇA :

Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı. Çeviren: Ertuğrul Köroğlu, Ankara: HYB Yayın, 2014.

Erkıran M., Güçlü O. (2004). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Konmuş Çocukların Ebeveynlerinde Psikiyatrik Yüklülük  ,7(1) .32-44 .

 

Wender, P. H. (1998). Attention-deficit hyperactivity disorder in adults. Psychiatric Clinics of North America, 21(4), 761-774.