Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) :

1. DEHB Nedir?
    
   • DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileriyle kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur.
      
   • Çocukluk döneminde başlar, yetişkinlikte de devam edebilir.
      
2. DEHB Belirtileri Nelerdir?
    
   • Dikkat Eksikliği: Odaklanmada zorluk, dikkatin kolay dağılması, detayları kaçırma.
      
   • Hiperaktivite: Sürekli hareket, sessiz kalamama, sabırsızlık.
      
   • Dürtüsellik: Sıra beklemekte zorlanma, söz kesme, ani kararlar alma.
      
3. DEHB Neden Olur?
    
   • Genetik faktörler: Ailede DEHB öyküsü varsa risk artar.
      
   • Çevresel etkenler: Anne karnında sigara, alkol, toksinlere maruz kalma.
      
   • Beyin kimyasallarındaki dengesizlikler: Dopamin ve norepinefrin düzeyleri etkili olur.
      
4. DEHB Tanısı Nasıl Konur?
    
   • Uzman psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılır.
      
   • En az 6 ay süren belirtiler değerlendirilir.
      
   • Davranış gözlemleri, testler ve aile görüşmeleri kullanılır.
      
5. DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
    
   • İlaç Tedavisi: Uyarıcı ve non-uyarıcı ilaçlar kullanılabilir.
      
   • Psikoterapi: Bireysel, aile ya da grup terapileri uygulanabilir.
      
   • Eğitim Desteği: Özel eğitim programları başarıyı artırabilir.
      
   • Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Egzersiz, beslenme, uyku düzeni ve stres yönetimi önemlidir.
      
6. Erken Müdahale Neden Önemlidir?
    
   • DEHB’nin okul, iş ve sosyal hayata etkileri azaltılabilir.
      
   • Zorluklar erken fark edilirse, bireyin yaşam kalitesi artar.
      
7. Kimler Yardım Almalı?
    
   • Dikkat dağınıklığı, dürtüsellik veya aşırı hareketlilik yaşayan bireyler.
      
   • Çocuğunda bu belirtileri fark eden aileler.
      
   • Okulda uyum ve başarı sorunu yaşayan çocuklar.
      
8. Nereden Destek Alınabilir?
    
   • DEHB tanısı ve tedavisi için psikolog ve psikiyatrist desteği şarttır.
      
   • Papillon Akademi, bu alanda profesyonel hizmet sunmaktadır.

 

Ankara Papillon Akademi psikiyatri ve psikolojik danışmanlık merkezimizden randevu almak için aşağıdaki butonu tıklayabilirsiniz.

 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Nedir, Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve ergenlikten yetişkinliğe kadar etkisini sürdürebilen, bireyin dikkat, hareket ve dürtü kontrolünü etkileyen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB; okul, iş ve sosyal yaşamı doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle erken tanı ve doğru müdahale ile yaşam kalitesi artırılabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?

DEHB; dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi üç ana belirtiden oluşan bir klinik tablodur. Her bireyde bu belirtiler aynı yoğunlukta görülmeyebilir. Bazı bireylerde yalnızca dikkat eksikliği öne çıkarken, bazılarında hiperaktivite ya da dürtüsellik ön planda olabilir.

DEHB'nin Alt Tipleri

• Dikkat eksikliğinin baskın olduğu tip: Odaklanma güçlüğü, unutkanlık, görevleri tamamlayamama gibi belirtiler ön plandadır.
• Hiperaktivite/dürtüselliğin baskın olduğu tip: Yerinde duramama, düşünmeden hareket etme ve sıklıkla konuşma gibi davranışlar gözlenir.
• Bileşik tip: Hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite/dürtüsellik belirtileri birlikte görülür.

DEHB, yalnızca davranışsal bir sorun değildir; beyindeki bazı nörokimyasal farklılıklara ve işlevsel bozukluklara dayanır. Bu yüzden tanı ve tedavi süreci profesyonel destek gerektirir.

DEHB Neden Olur?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), birçok farklı faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkan çok boyutlu bir durumdur. Nedenselliğe dair yapılan araştırmalar; genetik, biyolojik ve çevresel etkenlerin DEHB gelişiminde önemli rol oynadığını göstermektedir.

1. Genetik Yatkınlık

DEHB'nin ailesel geçiş gösterdiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ailede DEHB öyküsü olan bireylerde, bozukluğun görülme riski artmaktadır.

2. Beyin Yapısı ve Kimyası

Beynin dikkat, planlama, dürtü kontrolü gibi işlevlerinden sorumlu olan bölgelerinde işlevsel ve yapısal farklılıklar saptanmıştır. Özellikle dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin iletimindeki dengesizlikler DEHB'nin oluşumunda etkili olabilir.

3. Doğum Öncesi ve Sonrası Faktörler

Anne karnında sigara, alkol ya da madde kullanımı; erken doğum; düşük doğum ağırlığı gibi durumlar, beyin gelişimini olumsuz etkileyerek DEHB riskini artırabilir.

4. Çevresel Etkenler

Aile içi stres, düşük sosyoekonomik durum, ekran maruziyeti ve düzensiz yaşam koşulları DEHB belirtilerinin şiddetlenmesine neden olabilir.

DEHB Belirtileri Nelerdir?

DEHB belirtileri; bireyin yaşına, gelişim düzeyine ve bulunduğu çevreye göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak aşağıdaki başlıklarda toplanabilir:

Dikkat Eksikliği Belirtileri

• Detaylara dikkat etmeden yapılan hatalar
• Dikkatin kolay dağılması
• Görev ve aktiviteleri organize etmede güçlük
• Sıklıkla eşyaların kaybedilmesi
• Günlük işlerin unutulması

Hiperaktivite Belirtileri

• Oturduğu yerde uzun süre kalamama
• Aşırı konuşma
• Sürekli hareket hâlinde olma
• Sessiz oyunlarda zorlanma

Dürtüsellik Belirtileri

• Sırasını bekleyememe
• Başkalarının sözünü kesme
• Düşünmeden hareket etme

Bu belirtiler, bireyin akademik başarıdan sosyal ilişkilerine kadar birçok alanı olumsuz etkileyebilir.

DEHB Tanısı Nasıl Konur?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı, yalnızca semptomlara bakılarak konulmaz. Tanı sürecinde kapsamlı bir değerlendirme gerekir. Bu süreç, klinik gözlem, gelişim öyküsü, ölçek uygulamaları ve çevresel geri bildirimlerin bir arada değerlendirilmesini içerir.

Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler

• Görüşme ve Gözlem: Bireyin günlük yaşamdaki davranışları gözlemlenir.
• Davranış Ölçekleri: Aile ve öğretmenlerin doldurduğu standart ölçeklerle semptom şiddeti belirlenir.
• Nöropsikolojik Testler: Dikkat, bellek ve yürütücü işlevler gibi bilişsel beceriler değerlendirilir.

Tanı koyulurken belirtilerin 12 yaşından önce başlamış olması ve en az iki farklı ortamda (ev, okul, sosyal çevre) gözlemlenmesi gerekir.

DEHB Nasıl Tedavi Edilir?

DEHB tedavisinde amaç; bireyin dikkatini artırmak, dürtü kontrolünü geliştirmek ve işlevselliği artırmaktır. Bu hedefe ulaşmak için genellikle birden fazla yöntem bir arada kullanılır.

1. Farmakolojik Tedavi

Uyarıcı ilaçlar (örneğin metilfenidat), DEHB tedavisinde sık tercih edilir. Bu ilaçlar, dikkat süresini artırabilir ve hiperaktiviteyi azaltabilir. İlaç kullanımı mutlaka uzman hekim kontrolünde gerçekleştirilmelidir.

2. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

BDT, bireyin düşünce kalıplarını fark etmesini ve işlevsiz davranışlarını değiştirmesini amaçlar. Özellikle ergen ve yetişkin bireylerde dikkat kontrolü, planlama ve organizasyon becerilerinin gelişimine katkı sağlar.

3. Aile Eğitimi ve Danışmanlık

Ailelerin DEHB hakkında doğru bilgiye sahip olması, çocuklarıyla olan iletişimlerini ve disiplin anlayışlarını olumlu yönde etkiler. Bu da çocuğun davranışlarının düzenlenmesini kolaylaştırır.

4. Okul Temelli Müdahaleler

Öğretmenlerin farkındalık kazanması, sınıf içi stratejilerin uygulanmasını sağlar. Bireysel eğitim planları (BEP) ile akademik başarı desteklenebilir.

5. Ergoterapi ve Duyusal Bütünleme

Dikkat, planlama ve motor koordinasyon gibi alanlarda desteğe ihtiyaç duyan çocuklar için ergoterapi uygulamaları faydalı olabilir. Duyusal hassasiyetleri bulunan bireylerde duyusal bütünleme terapileri de önerilebilir.

DEHB ile Yaşam: Destek ve Umut Mümkün

DEHB, yaşam boyu sürebilecek bir durum olmakla birlikte, doğru destekle bireylerin potansiyellerini gerçekleştirmeleri mümkündür. Erken müdahale, uygun eğitim ve profesyonel yardım ile dikkat becerileri geliştirilebilir, sosyal ilişkiler güçlenebilir.

Harekete Geçin: Gelecek İçin Bugün Adım Atın

Siz de çocuğunuzda ya da kendinizde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri olduğunu düşünüyorsanız, bir uzmana başvurmaktan çekinmeyin. Erken tanı ve bireysel yaklaşımla DEHB kontrol altına alınabilir. Bugün atacağınız adım, gelecekteki yaşam kalitenizi olumlu yönde etkileyebilir.

 

Ankara Papillon Akademi psikiyatri ve psikolojik danışmanlık merkezimizden randevu almak için aşağıdaki butonu tıklayabilirsiniz.