Risperdal Nedir?
Atipik (ikinci kuşak) bir antipsikotik olarak sınıflandırılan Risperdal, çok sayıda psikiyatrik hastalığın tedavisinde veya ana tedaviye destek olarak kullanılan bir ilaçtır. Türkiye’de Risperidon etken maddesini içeren Risperdalın, Rileptid, Ricus, Rixper, Ripesil, Neoris gibi müstahzar (muadil) isimleri bulunmaktadır. Etken maddesi ilk olarak 1994 yılında Risperdal ismiyle kullanıma Janssen firması tarafından sunulmuştur.
Her hastanın rahatlıkla kullanabilmesini sağlayan tablet (0.5 mg, 1 mg, 2 mg, 3 mg, 4 mg, 6 mg), süspansiyon (şurup) ve 15 günde bir uygulanan depo enjeksiyon (25 mg, 37,5 mg ve 50 mg) formları bulunmaktadır. Günlük kullanım dozu hastanın tanısına ve hastalığın şiddetine göre 0,5 mg ile 12 mg arasında olabilir.
Risperdal - Risperidon Hangi Durumlarda Kullanılır?
Risperdal antipsikotik bir ilaç olması nedeniyle ilk kullanım alanı psikotik bozukluklar (şizofreni, psikoz vb.) olmasına rağmen bunun yanında çok sayıda psikiyatrik hastalığın tedavisinde tek başına veya tedaviye destek olarak kullanılmaktadır. Kullanıldığı durumlar şu şekilde sıralanabilir:
1. Şizofreni
2. Psikotik Bozukluklar
3. Bipolar Bozukluk
4. Sanrısal Bozukluk
5. Otizme Bağlı Huzursuzluk
6. Depresif Bozukluk
7. Obsesif Kompulsif Bozukluk
8. Aşırı Şüphecilik, Saldırganlık
9. Anksiyete Bozukluğu
10. Bağımlılıklar
11. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
12. Kişilik Bozuklularına Bağlı Davranış Bozuklukları
13. Yaşlı Hastaların Saldırganlık ve Şüphecilik Durumlarında
14. Bunların Dışında Kalan Davranış ve Duygu Durum Bozuklukları
Risperdal Kullanımı Esnasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Risperdal ilacın kullanılma şekli doktor tarafından önerildiği dozda olmalıdır. Kullanımı formlara göre değişmektedir. Tablet ve süspansiyon formu hekim önerisine göre günde bir veya iki kez kullanılabilir. Emilim açısından aç veya tok alınmasında fark bulunmamasına rağmen gastrointestinal yan etkileri azaltacağından tok kullanılması tavsiye edilmektedir. Enjeksiyon formu ise 2 haftada bir düzenli uygulanması gerekmektedir.
Uzman bir hekime başvurmak istiyorsanız sağ altta bulunan iletişim kutusuna tıklayarak randevu alabilirsiniz.
Risperdal Yan Etkileri Nelerdir?
Risperdal ilacın prospektüsüne göre kilo alımı, uyku artışı, kas kasılmaları, cinsel işlev bozuklukları gibi çok sayıda yan etki görülebileceği bildirilmektedir. Kullanıma bağlı yan etkiler kişiden kişiye değişmekle birlikte doza bağlı da değişebilmektedir.
Bu konuda ayrıca Lustralın yat etkilerini de okumak isteyebilirsiniz.
Risperdal (Risperidon) Kullanımına Bağlı Başlıca Görülebilecek Yan Etkiler Aşağıda Sıralanmıştır;
Risperdal Kilo Alımı Yapar Mı?
Bu ilaç antipsikotik grubu bir ilaç olması nedeniyle kilo alım riski bulundurmaktadır. Diğer antipsikotiklere göre kilo alım riski daha yüksek değildir. Bununla birlikte kilo alımını engellemek için beslenme değişiklikleri ve sporun faydalı olacağı düşünülmektedir.
Risperdal Uyku Artışı Yapar Mı?
Uyku miktarında artışa yol açabilir. Bununla birlikte uyku değişikliği yaşamayan çok sayıda bu ilacı kullanan hasta vardır. Uyku artışının genellikle geçici bir durum olduğu ifade edilir. Uyku artışından rahatsız olunması durumunda ilaç kullanım saatlerinin değiştirilmesi için doktora başvurmak faydalı olabilir.
Kas Kasılmaları Yapar Mı?
Bu ilaç kullanımına bağlı kas kasılmaları sıklıkla görülebilir. Bu durum ilacın etkinliği ile ilişkili bir durumdur. Bu durumda takip olunan hekime başvurmak sorunun çözülmesini sağlayacaktır. Bu yan etkinin tedavisinin çok basit yöntemleri bulunmaktadır.
Risperdal Cinsel İşlev Bozukluklarına Neden Olur Mu?
İlaç cinsel işlevlerde azalmaya neden olabilir. Bu durum diğer antipsikotikler gibi Risperidonun etki mekanizmasından kaynaklanmaktadır. Kullanımına bağlı cinsel yan etkiler görülmesi durumunda hekime danışılması ile uygulanacak çeşitli değişikliklerin sorunun çözümünde faydalı olabilir.
Cipralex - Essitalopram Kullananlar İçin Önemli Bilgiler yazımızı okumak isterseniz linke tıklayabilirsiniz.
Risperdal Kullanımı Sırasında Başka Hangi Hususlara Dikkat Edilmelidir?
Titreme, huzursuzluk, bulanık görme, yerinde duramama hali, tansiyon bozukluğu, bulantı, karın ağrısı, kabızlık baş dönmesi, kaslarda güçsüzlük, kaşıntı, ürtiker, kadınlarda menstrüel siklusta bozulma, memelerden süt gelmesi, bacaklarda şişlik gibi yan etkiler görülebilir. Bu durumda takip olunan hekime başvurulması faydalı olacaktır.
Risperdal Özel Hasta Gruplarında Kullanımı Nasıldır?
Yaşlı hastalar, hamileler, emziren bireyler, çocuklar ve alkol madde kullanım bozukluğu olan bireyler, başka ilaç kullananlar ve bedensel hastalığı olan kişiler özel hasta gruplarıdır. Bu hasta gruplarının doz ayarlaması ve ilacın devamı doktor kontrolünde olmalıdır.
Risperdal (Risperidon) Yaşlı Hastalarda Kullanılabilir Mi?
Sadece bu ilaç değil diğer tüm antipsikotikler yaşlı hastalarda onay almamıştır. Fakat günlük pratikte kullanılabilen bir ilaçtır. Doz ayarlanması gerekebileceği unutulmamalıdır. Ek hastalık olması durumunda yakından takip önerilmektedir.
Risperdal Hamileler Tarafından Kullanılabilir Mi?
İnsanlarda kullanımı ile ilgili bir çalışma bulunmamakla birlikte hayvan çalışmalarında bu konu incelenmiştir. Kar zarar dengesi profesyonelce değerlendirilmesi için hekime başvurulması gereklidir ve kesinlikle doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Risperdal Emziren Bireyler Tarafından Kullanılabilir Mi?
Hekime danışılmadan kullanılmamalıdır. Süte geçtiğine dair bulgular mevcuttur.
Risperdal (Risperidon) Çocuklar Tarafından Kullanılabilir Mi?
Çocuk ve ergenlerde doktor kontrolünde kullanılabileceği ifade edilmektedir. Ek hastalık olması durumunda yakından takip önerilir.
Risperdal Bağımlılık Yapar Mı?
Risperdalın bağımlılık yapıcı bir etkisi bulunduğuna dair bilinen bir kanıt bulunmamaktadır.
Risperdal Alkol Ve Madde İle Birlikte Kullanılabilir Mi?
Diğer antipsikotikler gibi alkol ve madde kullanımı ile birlikte kullanılması tavsiye edilmez. Çeşitli ciddi yan etkilere ve etkileşimlere neden olabilir. Çünkü kullanılan alkol ve maddenin ve risperdalin karaciğerde yıkıma uğraması nedeniyle birbirlerinin dozunu dolayısıyla etkinliğini artırdığı düşünülmektedir.
Risperdal Diğer İlaçlar İle Birlikte Kullanılabilir Mi?
Bu ilacın diğer ilaçlar ile birlikte kullanılması önemli bir konudur. Hekim tavsiyesi olmadan ve etkileşim düzeyleri değerlendirilmeden kullanılmaması önerilir.
Risperdalın Fazla Alınması Durumunda Etkileri Nasıl Olur?
İlacın fazla alınması durumunda alınan miktarı bağlı olarak çeşitli yan etkiler görülebilir. Özellikler şu yan etkiler görülmesi durumunda acil servise başvurulması önerilmektedir; çarpıntı ve düzensiz kalp atışı, mide bulantısı, uyuşukluk, bulanık görme, bayılma, uykuya meyil, nöbet geçirme, istemsiz kasılmalar, bilinç bulanıklığı, nefes alma ve yutkunmada güçlük, uzun süren ağrılı penis sertleşmesi. Bunun dışında ilacın fazla alındığı durumlarda yine en kısa zamanda sağlık kuruluşuna başvurulması istenmeyen etkilerden korunmak için faydalı olacaktır.
Risperdal Hangi Durumlarda Kullanılmamalıdır?
Her ilaçta olduğu gibi bu ilacın da kullanılmaması gereken durumlar bulunmaktadır. Bu durumlarda hekim tarafından değerlendirilmesi gereklidir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir;
1. Etken madde olan Risperidona allerji olması durumunda kullanılmamalıdır.
2. İçinde bulunan Risperidon dışındaki maddelere karşı alerji olması durumunda kullanılmamalıdır.
3. Kalp ile ilgili yan etkilerin bulunması nedeniyle ciddi kalp hastalığı olan bireylerin (özellikler aritmiler) bu ilacın kullanımında çok dikkatli olunmalıdır.
4. Emzirme döneminde olan kadınlar kullanmamalıdır.
Risperdal Hangi Durumlarda Dikkatli Kullanılmalıdır?
Güçlü bir ilaç olması ve etki mekanizmasının farklılığı nedeniyle bazı durumlarda ilacın kullanımında dikkatli olunmalıdır. Bu durumların değerlendirilmesi hekim tarafından yapılmalıdır. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir;
1. Bunama (Alzhemier, demans) durumlarında
2. Damar (özellikle beyin damarları) hastalıkları ve geçici iskemik atak (geçici inme) durumlarında
3. Kalp hastalıkları durumlarında
4. Parkinson veya Sara (epilepsi) hastalığı olduğu durumlarda
5. Böbrek ve karaciğer hastalığı olması durumlarında
6. Şeker hastalığı (diyabet) olması durumunda
7. Kalp hastalığının bulunması durumunda
8. Kan pıhtılaşması ile ilgili hastalıkların bulunması durumlarında
9. Yüzde ve dilde istemsiz hareketlerin olması durumunda
Ankara Papillon Akademi psikiyatri ve psikolojik danışmanlık merkezi uzmanlarımız hakkında detaylı bilgi ve randevu almak için aşağıdaki butonları tıklayabilirsiniz.
Kaynaklar
1. SM, S. (2015). Stahl’ın temel psikofarmakolojisi. Alkın T (Çev. Ed.) İstanbul Tıp Kitapevi, (s 641-650).
2. David Taylor, Carol Paton ve Shitij Kapur Maudsley Psikiyatride Reçeteleme Rehberi, 12. Baskı (2017) EMA Tıp Kitabevi.
3. Grant, S., & Fitton, A. (1994). Risperdale. Drugs, 48(2), 253-273.
4. Ereshefsky, L., & Lacombe, S. (1993). Pharmacological profile of Risperdale. The Canadian Journal of Psychiatry/La Revue canadienne de psychiatrie.
5. Chouinard, G., & Arnott, W. (1993). Clinical review of Risperdale. The Canadian Journal of Psychiatry/La Revue canadienne de Psychiatrie.
